Ανεξίτηλα τα ίχνη του Μεγάλου Αλεξάνδρου στη γη του Αφγανιστάν

Το Αφγανιστάν δεν είναι μόνο η χώρα του πολέμου, των Ταλιμπάν, των γυναικών με τις μπούρκες και το άντρο της παγκόσμιας τρομοκρατίας, όπως τα διεθνή ΜΜΕ το παρουσιάζουν και συζητιέται σε συνδιασκέψεις, όπως των ημερών αυτών στο Λονδίνο. Είναι μια χώρα με μεγάλη παράδοση και πανάρχαιο πολιτισμό, που ο Μέγας Αλέξανδρος τον συνέδεσε με τον Ελληνικό. Η ορεινή αυτή χώρα της κεντρικής Ασίας με τις πολλές σαβάνες και ερήμους και τους ανυπότακτους κατοίκους ήταν και είναι στόχος διάφορων ξένων δυνάμεων. Και την ώρα αυτή που είναι ακόμη σε εξέλιξη ο πόλεμος και έντονη η παρουσία στρατιωτικών δυνάμεων των ΗΠΑ και των συμμάχων τους, Γάλλοι επιστήμονες τολμούν και προβαίνουν σε αρχαιολογικές έρευνες και ανακαλύπτουν ανυπολόγιστης αξίας για την παγκόσμια πολιτισμική κληρονομιά ευρήματα, που αποδεικνύουν την επιρροή του Ελληνισμού στον ανατολικό πολιτισμό και κινδυνεύουν με καταστροφή.

Βλέποντας κανείς τα αμερικανικά τεθωρακισμένα να περνούν από τους δρόμους που γίνονται οι αρχαιολογικές έρευνες ασφαλώς σκέπτεται πως από τους ίδιους δρόμους πέρασε πρώτος ο Μέγας Αλέξανδρος, και στη συνέχεια πέρασαν ο Τσέγκις Χαν, ο Ταμερλάνος, οι Οσμανλήδες, οι Ρώσοι και οι Βρετανοί τον 19ο αιώνα και προ ετών οι Σοβιετικοί…

Ο Αλέξανδρος μέσα σε μόνο δώδεκα χρόνια, με ολιγάριθμο σχετικά με το μέγεθος της κατάκτησης στρατό και με τα μέσα της εποχής του κατέκτησε όλη την Οικουμένη, κάτι που κανείς άλλος στρατός δεν το έχει πετύχει μέχρι σήμερα, ούτε ασφαλώς είχε την πολιτισμική επιρροή, που σφράγισε την παγκόσμια ιστορία. Οι Γάλλοι αρχαιολόγοι Ρολάν Μπεζενβάλ και Φιλίπ Μαρκίς με τους Αφγανούς συνεργάτες τους αγωνίζονται να διασώσουν την πολιτισμική κληρονομιά του Αφγανιστάν και για τις πρόσφατες ανακαλύψεις τους έγραψε το περιοδικό " Sciences et avenir " του μηνός Ιανουαρίου.

Οι έρευνες τους εντοπίζονται στα Βάκτρα και γενικότερα στη Βακτριανή, περιοχή στα βορειοδυτικά της Καμπούλ. Γάλλοι αρχαιολόγοι είχαν εντοπίσει την αξία της περιοχής από το 1920 αλλά χρειάστηκε να περάσουν 80 χρόνια για να αρχίσουν οι έρευνες και να αποκαλυφθούν, ολόκληρες πόλεις με τα τείχη τους καθώς και μοναδικής τέχνης αγάλματα και αντικείμενα, που αποδεικνύουν την αξία του έργου του Μεγάλου Αλεξάνδρου, να επιτύχει τη πολιτισμική και κοινωνική συνάντηση της Δύσης με την Ανατολή. Οι Γάλλοι αρχαιολόγοι είναι εντυπωσιασμένοι από τους Ελληνιστικούς Βούδες που βρήκαν, από τα Κορινθιακά κιονόκρανα (!!!) και από τα άλλα ελληνικά χρηστικά αντικείμενα, που ήσαν στο σπίτι του τότε διοικητή της περιοχής. Για την ανακάλυψη και την φύλαξη των μοναδικών αρχαιολογικών ευρημάτων οι Γάλλοι αρχαιολόγοι και οι Αφγανοί συνεργάτες τους κάνουν αγώνα δρόμου για να προλάβουν τη λεηλασία και την αρπαγή τους από τους αρχαιοκάπηλους, αλλά και από τους …Κινέζους.

Πριν από λίγο καιρό χειρόγραφα άγνωστης προέλευσης και γραμμένα στην αραμαϊκή, στη γλώσσα δηλαδή που χρησιμοποιούσε η διοίκηση των Αχαιμενιδών, ήσαν προς πώληση από έμπορο αρχαίων αντικειμένων του Λονδίνου. Κατά τύχη έπεσαν στα χέρια και μεταφράστηκαν από τον μελετητή της ιστορίας των ανατολικών λαών και καθηγητή του Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ Σαούλ Σακέντ, πριν καταλήξουν σε ιδιωτική συλλογή. Κατά την άποψη του πρόκειται για μοναδικής αξίας χειρόγραφα, ίσως ίσης με αυτά που βρέθηκαν στο Κουμράν και αφορούσαν στα κείμενα της Παλαιάς Διαθήκης.

Σχετικά δήλωσε ο Μπεζεντάλ: " Τα εξαιρετικά αυτά χειρόγραφα περιγράφουν το πώς λειτουργούσε η πόλη των Βάκτρων όταν έφτασε εκεί ο Μέγας Αλέξανδρος! Καταλαβαίνετε τη σημασία τους; Είναι σύγχρονα με την παρουσία του στην Ασία! Έως σήμερα όσα γνωρίζουμε γι' αυτόν προέρχονται από μετέπειτα πηγές, ίσως και μετά από πολλούς αιώνες. Η ανακάλυψη αυτή είναι η σημαντικότερη των τελευταίων δεκαετιών".

Σημειώνεται ότι η αυτοκρατορία των Αχαιμενιδών ήταν η πρώτη δύναμη στον κόσμο πριν την καταλύσει ο Αλέξανδρος και η Βακτριανή αποτελούσε μια από τις Σατραπείες της. Νοτίως των Βάκτρων ( Μπαλχ λέγεται σήμερα η πόλη που είναι κοντά) οι Γάλλοι αρχαιολόγοι βρέθηκαν μπροστά σε μια πόλη με τείχη μήκους είκοσι χιλιομέτρων (!) κι αυτή λεηλατημένη από αρχαιοκάπηλους. Κατά την άποψη τους μπορεί να είναι η περίφημη Άορνος*, ή τα ξακουστά Ζάρασπα ή Ζαρίασπα**.

Πέραν των άλλων ευρημάτων βρήκαν και Ζωροαστρικό βωμό, κάτι αναμενόμενο αφού στα χρόνια του Μεγάλου Αλεξάνδρου οι περισσότεροι από τους κατοίκους της Βακτριανής πίστευαν στο Ζωροαστρισμό. Γράφει μάλιστα ο Στράβωνας ότι όταν ο Μέγας Αλέξανδρος είδε σκυλιά να τσακώνονται για κάποιο κόκαλο και ρώτησε του εξήγησαν ότι οι οπαδοί του Ζωροαστρισμού αφήνουν άταφα τα σώματα των νεκρών ανθρώπων και αυτός τότε απαγόρευσε την πρακτική αυτή. * Η Άορνος ήταν στο βορεινό κατόφλι των στενών προς τα Βάκτρα, πρωτεύουσα της Βακτριανής. Εκεί απολύθηκαν και οι παλαίμαχοι στρατιώτες και γύρισαν στην πατρίδα και οι Θεσσαλοί εθελοντές που είχαν συμπληρώσει το χρόνο υπηρεσίας τους. ** Ο Αρριανός αναφέρει τα Ζαρίασπα ως " την μεγίστην πόλιν". Εκεί έμεινε τον χειμώνα του 329-328 ο Μέγας Αλέξανδρος και εκεί συγκάλεσε το δικαστήριο που δίκασε και καταδίκασε τον βασιλοκτόνο Βήσσο. Οι Κινέζοι στους αρχαιολογικούς τόπους θα φτιάξουν ορυχείο! Οι Αφγανοί και Γάλλοι αρχαιολόγοι συνεχίζουν το αξιόλογο έργο τους σε μια χώρα που είναι σε ένα διαρκή πόλεμο και που ταλαιπωρείται από την διαφθορά των κρατικών οργάνων. Πρόσφατα η Κίνα αντί 5,6 δισεκατομμυρίων Ευρώ αγόρασε μεγάλη έκταση, 60 χιλιόμετρα νοτίως της Καμπούλ, όπου βρίσκονται τα δεύτερα στον κόσμο αποθέματα χαλκού και όπου θα κατασκευάσει το μεγαλύτερο ορυχείο στο Αφγανιστάν.

Εκεί υπάρχουν πλούσια αρχαιολογικά ελληνο - βουδιστικά ευρήματα που κινδυνεύουν να καταστραφούν. Ήδη οι Ταλιμπάν κατέστρεψαν το 2001 τους γιγαντιαίους Βούδες με ελληνική αμφίεση στο Μπαμιγιάν και το 2005 εξαιρετικής σπουδαιότητας ελληνοβουδιστικά αγάλματα καταστράφηκαν στην περιοχή Βαρντάκ, 50 χιλιόμετρα δυτικά της Καμπούλ.

Τελικά όση καλή διάθεση και αν έχουν οι Γάλλοι αρχαιολόγοι και ορισμένοι Αφγανοί να σώσουν την πολιτισμική κληρονομιά της περιοχής δεν επαρκούν. Χρειάζεται και το ενδιαφέρον του διεθνούς παράγοντος. Και δυστυχώς αυτός κοιτάζει μόνο τον πόλεμο, τα στρατηγικά του σχέδια και την κυριαρχία. Είναι προφανές ότι πηγαίνουμε προς μια εποχή που δεν θα γνωρίζει και δεν θα αναγνωρίζει τον πολιτισμό. Και αυτό το τίποτε θα είναι ο "πολιτισμός" της.- Ο Μέγας Αλέξανδρος και το Αφγανιστάν Ο Μέγας Αλέξανδρος εκστράτευσε στη Βακτριανή κυνηγώντας το δολοφόνο του Δαρείου Βήσσο, ο οποίος είχε πάρει το όνομα "Αρταξέρξης" και την τιάρα του "Μεγάλου Βασιλιά" των Περσών και πηγαίνοντας στην περιοχή θέλησε να αντισταθεί στο στρατό των Ελλήνων.

Ο Αλέξανδρος πραγματοποίησε την πρώτη στην Ιστορία στρατιωτική διάβαση μέσα στον χειμώνα ψηλού βουνού, εισήλθε στη Βακτριανή και κατέκτησε την πρωτεύουσα της, τα Βάκτρα, χωρίς αντίσταση. Τέτοια διάβαση έκανε πολύ αργότερα ο Αννίβας.

Για να επιβληθεί στους ανυπότακτους κατοίκους της Βακτριανής σκέφθηκε να μην έρθει σε αντίθεση μαζί τους, αλλά να δείξει ότι ενδιαφέρεται για τη νομιμότητα και γι' αυτό επιδιώκει μόνο να συλλάβει και να δικάσει τον δολοφόνο του Μεγάλου Βασιλιά. Ο Βήσσος στη στρατηγική του Αλεξάνδρου φάνηκε ανήμπορος να αντιδράσει. Αντίθετα έδειξε δειλία κάτι που τον ξεγύμνωσε στους ηγέτες των φυλών που ήθελε να προσεταιριστεί. Ο Αλέξανδρος τον συνέλαβε, τον δίκασε στα Ζαρίασπα, τον μαστίγωσε, τον ακρωτηρίασε, κατά τα περσικά έθιμα, και τον έστειλε για εκτέλεση στα Εκβάτανα. Μετά έκανε πολύ αγώνα και χρησιμοποίησε όλους τους τρόπους για να επιβάλει τις αρχές του, κάτι που το πέτυχε με μοναδικό τρόπο.

Ο Ντρόϊζεν στο περίφημο και κλασσικό σύγγραμμα του "Ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου" ( σημ. Κυκλοφορεί στα ελληνικά σε μετάφραση - εισαγωγή - σχόλια του Ρένου Ηρακλή Αποστολίδη) σημειώνει για την παρουσία του Αλέξανδρου στη Βακτριανή και τα αποτελέσματα της: " Δυο χρόνια είχαν περάσει αφότου έφτασε ο Αλέξανδρος σ' αυτές τις χώρες, κι άρχισε έργο, που όσο μεγαλύτερα και δυσαντιμετώπιστα προβλήματα γεννούσε, τόσο πληρέστερα έδειχνε πως ρίζωνε σε βάθος. Πολλοί κόποι χρειάστηκαν, και μέτρα αιματηρά, κι αγώνες αλλεπάλληλοι, κατά των λαών που κάθε τόσο ξαναξεσηκώνονταν, κατά των τοπαρχών, που αγέρωχα απ' τα κάστρα τους αντιστέκονταν, πανωκεί στα ψηλά βουνά τους. Μα κάποτε οι λαοί δαμάστηκαν, κ' οι ντόπιοι τους δυνάστες ταπεινώθηκαν, τα κάστρα τους γκρεμίστηκαν κι όσοι υποτάχθηκαν συγχωρήθηκαν.

Με το χτίσιμο, ύστερα, τόσων νέων πόλεων, δόθηκε βάση, ροπή, άξονας, σ' εκείνη την ελληνιστική ζωή, που σιγά - σιγά στο ρυθμό και τη δίνη της θα παράσερνε όλους σ' αυτούς τους τόπους, κ' εγκαθιδρύθηκε διοικητικό σύστημα κατάλληλο για την ιδιοσυστασία και τη στρατιωτική τους σημασία. Τέλος τη σφραγίδα του έβαλε ο γάμος του Μεγαλέξαντρου με την πεντάμορφη κόρη του σογδιανού πεχλιβάν, του Οξυάρτη: τη Ρωξάνη. Κι αν προσωπική συμπάθεια έφεγγε στην καταβολή του συνοικεσίου τούτου, πάντως και π ρ ά ξ η π ο λ ι τ ι κ ή συνιστούσε παραπέρα, σημάδι και φανέρωμα τροποντινά, υ π ό δ ε ι γ μ α ένωσης Ασίας κ' Ευρώπης, που διάβλεψε (και σιγά - σιγά ξεδίπλωνε, μές απ' ό, τι έκανε) ο Αλέξανδρος, συνεχώς παλεύοντας να το πραγματώση, σαν κατεξοχήν καρπό των νικών του κι όρο διαρκείας κάθε του έργου". ( Β' Τόμος σελ. 459-460) Οι Αμερικανοί σήμερα, οι Σοβιετικοί χθες, οι Άγγλοι και οι Ρώσοι προχθές δεν διαβάζουν ιστορία και κυρίως δεν διαβάζουν πώς ο Μέγας Αλέξανδρος επεβλήθη σε ένα περήφανο και ανυπότακτο λαό με ιστορία και μακρά παράδοση. Δεν μπορούν βέβαια να έχουν και την κουλτούρα του Μεγαλέξανδρου και των Ελλήνων. Δεν την θέλουν κιόλας, νομίζουν ότι δεν τη χρειάζονται. Τι μπορεί να κάνει ο δύσκολος, ίσως και ακατάληπτος στην αντίληψη τους πολιτισμός μπρος στην λογική τους των όπλων και της ισχύος;..

Η ζωή στον πλανήτη συνεχίζεται έτσι με τα μερεμέτια στα προβλήματα του και με τα ουσιαστικά αδιέξοδα του… Και την ώρα που οι Αφγανοί ανακαλύπτουν τον πολιτισμό των Ελλήνων, που ο Αλέξανδρος τους δίδαξε, οι Αμερικανοί από το κυνήγι των Ταλιμπάν δεν βρίσκουν χρόνο να πάνε να επισκεφθούν τα αρχαιολογικά ευρήματα και να διαπιστώσουν το προφανές: την καπηλεία της Ιστορίας από τους Σκοπιανούς.- Ο Καβάφης ο Μέγας Αλέξανδρος και η Βακτριανή Ο Καβάφης ως γόνος της Αιγυπτιακής Αλεξάνδρειας και απόγονος του Ελληνισμού που άπλωσε ο Μέγας Αλέξανδρος εκτίμησε σωστά την αξία του μοναδικού έργου του Μακεδόνα στρατηλάτη. Αυτό είναι φανερό στο ποίημα "Στα 200 π.Χ.". Με μια λεπτή ειρωνεία δίνει το μήνυμα του: " Αλέξανδρος Φιλίππου και οι Έλληνες πλην Λακαιδεμονίων" Μπορούμε κάλλιστα να φαντασθούμε πως θ' αδιαφόρησαν παντάπασι στην Σπάρτη για την επιγραφή αυτή. "Πλην Λακεδαιμονίων", μα φυσικά. Δεν ήσαν οι Σπαρτιάται για να τους οδηγούν και για να τους προστάζουν σαν πολυτίμους υπηρέτας. Άλλωστε μια πανελλήνια εκστρατεία χωρίς Σπαρτιάτη βασιλέα γι' αρχηγό δεν θα τους φαινόταν πολλής περιωπής. Α! βεβαιότατα "πλην Λακεδαιμονίων" Είναι κι αυτή μια στάσις. Νοιώθεται. Έτσι, πλην Λακεδαιμονίων στον Γρανικό' και στην Ισσό μετά' και στην τελειωτική την μάχη, όπου εσαρώθη ο φοβερός στρατός που στ' Άρβηλα συγκέντρωσαν οι Πέρσαι: που απ' τα' Άρβηλα ξεκίνησε για νίκην κ' εσαρώθη. Κι απ΄την θαυμάσια πανελλήνιαν εκστρατεία, την νικηφόρα, την περίλαμπρη, την περιλάλητη, την δοξασμένη ως άλλη δεν δοξάσθηκε καμιά, την απαράμιλλη: βγήκαμ' εμείς' ελληνικός καινούριος κόσμος, μέγας. Εμείς' οι Αλεξανδρείς, οι Αντιοχείς, οι Σελευκείς, κ' οι πολυάριθμοι επίλοιποι Έλληνες Αιγύπτου και Συρίας, κ' οι εν Μηδία, κ' οι εν Περσίδι, κι όσοι άλλοι. Με τες εκτεταμένες επικράτειες, με την ποικίλη δράσι των στοχαστικών προσαρμογών. Και την Κοινήν Ελληνική Λαλιά ως μέσα στην Βακτριανή την πήγαμε, ως τους Ινδούς. Για Λακεδαιμονίους να μιλούμε τώρα! Θα μπορούσαμε να καθρεφτιστούμε κι εμείς, οι Νεοέλληνες, στην αλήθεια που περιγράφει ο ποιητής και να δούμε την πολιτισμική μας συρρίκνωση, μέσα από την άγνοια και το θάμπωμα μπρος στα ξενόφερτα χαϊμαλιά που μας προσφέρονται.- Η ΣΦΗΝΑ

Διαβάστε περισσότερα: http://www.i-reportergr.com/2010/01/blog-post_8188.html#ixzz0e26f5zhb

ΑΙΜΟΜΙΚΤΕΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΙ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΕΣ

«...αδελφού θυγατρί συνουσίαζεν»...

Από τον Ηράκλειο, στον «άτακτο» Ανδρόνικο Α΄ Κομνηνό

Στην αυτοκρατορική αυλή, οι αιμομικτικές σχέσεις κάθε άλλο παρά σπάνιζαν. Η σύναψη τέτοιων σχέσεων με τη μορφή της γαμικής συμβίωσης εξυπηρετούσε τις πολιτικές φιλοδοξίες των αιμομικτών. Άλλες φορές ο λόγος ήταν καθαρά το ερωτικό πάθος, το οποίο υπερνικούσε τα εμπόδια. Όταν ο πατριάρχης Σέργιος προσπάθησε να εμποδίσει το γάμο του αυτοκράτορα Ηρακλείου με την ανιψιά του (από την αδερφή του) Μαρτίνα, με την οποία διατηρούσε από πριν αιμομικτικές σχέσεις, η σθεναρή αντίδραση του αργότερα κάμφθηκε και αναγκάστηκε να στέψει τη Μαρτίνα αυτοκράτειρα. Οι πολίτες όμως της Κωνσταντινούπολης, γνωρίζοντας την παρανομία που διαπράχθηκε με τη συναίνεση τελικά της Εκκλησίας, αντέδρασαν έντονα και στον Ιππόδρομο λοιδόρησαν το αυτοκρατορικό ζεύγος. Μάλιστα, τα δύο πρώτα παιδιά από αυτό το γάμο, που κράτησε πάνω από τριάντα χρόνια, γεννήθηκαν με σωματικές παραμορφώσεις:

«...ο γε προς πράξιν άθεσμον και ην Ρωμαίων απαγορεύουσι νόμοι ιδών, το προς την ανεψιάν Μαρτίναν ησπάσατο κήδος. Θυγάτηρ αύτη Μαρίας της αυτού ετύγχανεν αδελφής, πατρός δε Μαρτίνου, ον Μαρία προ Ευτροπίου γαμέτην εκέκτητο. Και δε δύο υιείς εξ αυτής τίκτει, ων τον μεν Φλάυιον, τον δε Θεοδόσιον προοηγόρευσεν. Η δίκη δε εθριάμβευε το αθέμιτον, και του μεν πρεσβυτέρου πιαρειμένον εδείκνυ τον αυχενα ως μηδ΄ ετέρωθι επιστρέψεσθαι οίον τε είναι, του δ΄ αυ νεωτέρου την ακουστικήν αψήρητο αίσθησιν και κωφόν ήδη απέφαινεν. Διήλεχον δε αυτού μάλιστα το άσεμνον συνοικέσιον επί ταις ιππικαίς αμίλλαις και οι του πράσινου δημόται χρώματος, συνήνουν τε επί ταύτη και συνέπραττον. Σέργιος δε των Βυζαντίων ιεράρχης γράμμασιν αυτός λιπαρής εγκείμενος ενουθέτει τω προς τω γύναιον τούτο κοινωνίαν ανήνασθαι. Ο δε αυτώ απελογείτο ως “ευ μεν έχει τα παρά σοι λεγόμενα: ο γαρ χρέος ως αρχιερεί και φίλω, ήδη εποδέδωκας· εφ΄ ημίν δε το λοιπόν κείσεται τα της πράξεως”.» (Nicephori Opuscula Historica, έκδ. C. de Boor, Λειψία 1880, σελ. 14).

Ο αδερφός του αυτοκράτορα αντιδρώντας στον αθέμιτο γάμο, έλεγε χαρακτηριστικά, όταν ο Ηράκλειος πήρε τη Μαρτίνα μαζί του στις εκστρατείες: «Θέλει να έχει την αμαρτία του διαρκώς μπροστά στα μάτια του». (Nicephori Opuscula Historica, έκδ. C. de Boor, Λειψία 1880, σελ. 23). Με το δεύτερο γάμο του ο αυτοκράτορας Ηράκλειος (αριστερά στο εικονιζόμενο νόμισμα της εποχής) «νομιμοποίησε» τη μακρά αιμομικτική του σχέση με τη Μαρτίνα (δεξιά), τη δεκατετράχρονη κόρη της αδελφής του. Μαζί της απόκτησε περίπου δέκα παιδιά, ορισμένα εκ των οποίων υπέφεραν από διάφορες σωματικές αναπηρίες.

(Βλ. Σεξουαλική κακοποίηση παιδιών στο Βυζάντιο.)

Ο Ηράκλειος είχε ένα ανατομικό πρόβλημα στην ουρήθρα· είχε έναν επισπαδία, που σημαίνει, ότι είναι αλλού το στόμιο της κύστης αντί να είναι εμπρός είναι δηλαδή στη ράχη του πέους.

Έτσι πολλοί έλεγαν, ότι αυτό, ήταν η θεία τιμωρία για τα ανόσια που έκανε.

Μιά άλλη ερωτική σχέση, αυτή του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Θ΄ του Μονομάχου με τη Σκλήραινα, ήταν αιμομικτική σχέση αφού η Σκλήραινα ήταν ανιψιά του. Η σχέση τους ήταν συνάμα σχέση πορνείας, γιατί ο αυτοκράτορας ήταν ήδη παντρεμένος με την κατά πολύ μεγαλύτερή του βασίλισσα Ζωή, η οποία τελικά συναίνεσε στην παράνομη αυτή τριγωνική ερωτική συμβίωση:

«Αλλ΄ ο γε αυτοκράτωρ ουδ΄ εν αυτή τη προς την βασιλείαν εισόδω της γυναικός επιλέληστο, αλλά τοις μεν αισθητοίς όμμασι την βασιλίδα τεθέαται, την δε εκείνης μορφήν (εννοεί τη Ζωή) τοις από της ψυχής συνήθρει και συνελάμβανε, και την μεν ηγκάλιστο, την δε εγκόλπιον είχεν εν τη ψυχή...» (Ψελλός, σελ. 142).

Μωσαϊκό από την Αγία Σοφία με τον Κωνσταντίνο Θ΄ τον Μονομάχο και τη νόμιμη σύζυγό του, αυτοκράτειρα Ζωή, εκατέρωθεν του Ιησού. (Το τρίτο πρόσωπο του ερωτικού τριγώνου, η ανιψιά του αυτοκράτορα, Σκλήραινα, δεν εικονίζεται).

Ένας άλλος αυτοκράτορας, ο Μανουήλ Α΄ ο Κομνηνός διατηρούσε επίσης αιμομικτικές σχέσεις με μια ανιψιά του, που ήταν κόρη του αδερφού του. Άν και νιόπαντρος, την άφησε πολλές φορές έγκυο χωρίς συγχρόνως να παραμελεί τις άλλες μαιτρέσσες, στις οποίες προσέφερε τις ίδιες υπηρεσίες. Ο Μανουήλ A΄ Κομνηνός είχε σχέσεις με την κόρη του αδελφού του. Ο εξάδερφός του, ο «άτακτος» Ανδρόνικος, που αργότερα θα γίνει αυτοκράτορας, απήγαγε τη νεότερη αδερφή της ανιψιάς τού Μανουήλ, που ήταν και δική του ανιψιά, και μάλιστα απέκτησε μ΄ αυτήν ένα παιδί. Η κόρη παραπονέθηκε στο θείο της Μανουήλ, που θέλησε να επιπλήξει αυστηρά τον «άτιμο διαφθορέα». Τότε ο Ανδρόνικος απάντησε, ότι δεν είχε με την κοπέλα παρά συγγένεια 3^ου βαθμού και άρα ήταν λιγότερο επιλήψιμη η πράξη του από του εξαδέρφου του Μανουήλ, ο οποίος δε δίστασε να διακορεύσει την κόρη του αδερφού του. Είπε χαρακτηριστικά, ότι ως Βυζαντινός πολίτης, απλώς ακολούθησε το παράδειγμα του αυτοκράτορά του · έτσι κι αλλιώς στο ίδιο εργαστήρι όλα τα αγγεία κατασκευάζονται από τον ίδιο πηλό!

«Και τοις επιτιμώσιν Ανδρονίκω δια το της συνουσίας αθέμιτον η αφ΄ εστίας μίμησις πρόχειρος εις απόλογον ην, και χαριεντιζόμενος ανθυπέφερεν ως φιλεί το αρχόμενον εξομοιούσθαι τω άρχοντι και τα της αυτής ομοστοιχεί και συνάδει ως κεραμείας, εις τον εξάδελφον αποσκώπτων ταύτα και βασιλέα τον Μανουήλ ως ομοιοπαθέσιν υποκύπτοντα πάθεσιν ή γουν και χείροσιν αλισκόμενον, είπερ ο μεν αδελφού θυγατρί συνουσίαζεν, ο δ΄ Ανδρόνικος εξαδέλφου παιδί συγκατέκειτο.» (Νικήτας Χωνιάτης, σελ. 104, βλ. και Gerard Walter, H καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο, εκδ. Παπαδήμα, Αθήνα, 1999, σελ. 194).

Ο αιμομίκτης, υπέρωρος την ηλικίαν, ρικνός και χαλαρός -σύμφωνα με την περιγραφή του Νικήτα Χωνιάτη- Ανδρόνικος, συγκατακλινόταν και παραγκαλιζόταν την ορθοτίτθιον νεανίδα, την ροδοδάκτυλον και δρόσον έρωτος στάζουσαν

Ο Ανδρόνικος μεταβαίνοντας στις μακρινές επαρχίες του Βυζαντίου συνέχισε να συνάπτει αιμομικτικές σχέσεις. Πρώτα με μιά νύφη του αυτοκράτορα, κατόπιν με κάποια εξαδέρφη. Και όταν αργότερα ανήλθε στον αυτοκρατορικό θρόνο, παντρεύτηκε τη μόλις εντεκάχρονη αρραβωνιαστικιά του ανιψιού του, Αλεξίου Β΄ του Κομνηνού, γιού του Μανουήλ Α΄ του Κομνηνού, τον οποίο κατάφερε να διώξει από το βασιλικό θρόνο.

«...και ουκ ησχύνετο Κρονίων απόζων ανεψιού γυναικί μιλτοπαρήω και τρυφερά και μήπω το ενδέκατον έτος, εξηνυκυία μέλλων αθεμίτως συγκατακλίνεσθαι και παραγκαλίζεσθαί ο πέπων την ομφακίζουσαν, ο υπέρωρος την ηλικίαν την ορθοτίτθιον νεανίδα, ο ρικνός και χαλαρός την ροδοδάκτυλον και δρόσον έρωτος στάζουσαν.» (Νικήτας Χωνιάτης, σελ. 138-142.)

Γιώργος Δ. Καούρας

Σημείωση

Ο κ. Γιώργος Καούρας σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Ασχολείται με την έρευνα της Ιστορίας του Βυζαντινού Δικαίου. Το παραπάνω άρθρο αποτελείται από αποσπάσματα από το βιβλίο του: Βυζάντιο. Τα ερωτικά εγκλήματα και οι τιμωρίες τους, έκδ. Περίπλους, Αθήνα, 2003. Ο τίτλος, οι εικόνες και οι υπότιτλοι είναι της «Ελεύθερης Έρευνας». Διαβάστε επίσης:

Σεξουαλική κακοποίηση παιδιών στο Βυζάντιο

Οι δυό γάμοι βυζαντινού αυτοκράτορα με άνδρες